Barbórka to święto górników obchodzone 4 grudnia. Obchodzone jest tylko na Górnym Śląsku, ale również w innych regionach, gdzie wydobywa się węgiel brunatny, rudy miedzi, cynku, ołowiu czy soli. Natomiast Kościół katolicki tego dnia świętuje uroczystość św. Barbary, która jest patronką górników, hutników, artylerzystów oraz flisaków.
Przemysł wydobywczy w Polsce
W Polsce działa ponad 7,5 tys. zakładów górniczych, w tym 43 podziemne, 94 otworowe i około 7,4 tys. odkrywkowych. Łącznie w kraju zatrudnionych jest blisko 180 tys. osób pracujących w przemyśle górniczym. Najwięcej, bo ponad 83 tys. osób, pracuje w kopalniach węgla kamiennego. Kilkakrotnie więcej osób zatrudniają firmy kooperujące z górnictwem.
Tradycja Barbórki w Polsce pojawiła się w 1354 roku i pochodzi z dokumentu księcia oświęcimskiego Janusza. Tam pojawiła się wówczas forma „Barbora”, która dała początek Barbórki na Górnym Śląsku. Barbórka to wyjątkowy dzień dla tej branży. Wspomina się wówczas pracowników kopalń, którzy zginęli podczas pracy. Warto przypomnieć, że w tym roku śmierć poniosły aż 22 osoby. W samej kopalni Murcki-Staszic zmarło 5 górników. Trzech z nich w wyniku silnego wstrząsu, a dwóch podczas wejścia w miejsce, gdzie atmosfera jest niezdatna do oddychania.
Najwięcej kościołów pw. św. Barbary jest na Śląsku, w Małopolsce oraz na Pomorzu. Co więcej, w polskiej ikonografii ukazywano świętą jako patronkę dobrej śmierci. Przedstawiano ją z koroną lub aureolą na głowie i w płaszczu z welonem. W jednej ręce trzymała palmę męczeństwa, a w drugiej kielich z hostią lub monstrancję. Zwykle była podparta o miecz, jako symbol jej śmierci.
ZOBACZ TAKŻE: GOŁOLEDŹ W POŁOWIE POLSKI! IMGW OSTRZEGA, ZIMA ATAKUJE
Św. Barbara patronką wszystkich pracowników, którzy ryzykują swoje życie
Według podań, św. Barbara urodziła się pod koniec III wieku w Nikomedii, są to tereny dzisiejszej Turcji. Była córką zamożnego poganina, który chciał uchronić ją przez chrześcijaństwem zamykając w wieży. Barbara jednak w tajemnicy przed rodzicami przyjęła chrzest i postanowiła żyć według zasad Kościoła. Kiedy ojciec dowiedział się o wierze córki zaczął ją gnębić, torturować, aż w końcu została skazana na śmierć poprzez ścięcie mieczem. Prawdopodobnie zginęła w 306 roku, a legenda głosi, że męczennicę spotykały cuda.
Już w VIII wieku imię św. Barbary umieszczono pod datą 4 grudnia w kalendarzu Kościoła greckiego i syryjskiego. W czasach panowania papieża Grzegorza I Wielkiego (590-604), istniało w Rzymie oratorium pw. św. Barbary – ulubione miejsce modlitwy papieża. Popularność kultu św. Barbary na Zachodzie wzrosła w okresie wypraw krzyżowych (XI-XIII w.). Jest uznawana nie tylko za patronkę górników. We Włoszech jest opiekunką sił zbrojnych, w szczególności artylerzystów i strażaków. W Wenezueli zaś wierzy się, że św. Barbara otacza troską wszystkich potrzebujących, a w jej dniu mieszkańcy śpiewają, tańczą i bawią się.
Św. Barbara to opiekunka nie tylko górników, ale również wszystkich osób, którzy podczas wykonywania swojej pracy ryzykują swoje życie, np. saperzy czy marynarze. Jej opieki szukają również hutnicy, flisacy, kamieniarze, kowale, ludwisarze, strażnicy, więźniowie, murarze i architekci. Co ciekawe, na Kaszubach Barbórkę obchodzą rybacy. W tym dniu odprawiana jest uroczysta msza św. za tych, którzy pracują na morzu.
