20 zwrotów po łacinie to podstawa, jaką wypadałoby znać.”O tempora! O mores!” z pewnością wykrzyknąłby rzymski mówca widząc stan znajomości łaciny wśród Polaków. Słowa te oznaczają „O czasy! O obyczaje!”. Oto nasze propozycje:
Alma Mater – dosłownie „matka karmicielka”, chociaż jest to określenie uczelni wyższej.
Alter ego – „drugie ja”. Każdy z nas ma dwie strony osobowości – jedną dobrą, drugą złą. Już starożytni w to wierzyli, stąd też określenie na dwie natury człowieka.
Ad rem – oznacza „do rzeczy”, czyli do sedna sprawy.
De facto – inaczej, „w rzeczywistości”. Wiele osób dodaje ten zwrot, aby dodać powagi wypowiedzi.
Anno Domini, w skrócie A.D. – zapis ten często spotykamy przy datach. Oznacza on „w roku Pańskim”.
Et cetera (skracane do etc.) – „i tak dalej”.
Ex aequo – czytamy go jako „ekzekfo”, a zapisujemy właśnie jako „ex aequo”. Wyrażenie to zapisujemy zgodnie z oryginałem, gdyż nie zostało spolszczone. Oznacza ono „na równi, jednakowo”, często używane podczas sportowych rozgrywek.
Honoris causa – stopień naukowy nadawany za zasługi (dosłownie „dla zaszczytu”). Uczelnie wyższe nadają ten zaszczytny tytuł wielkim osobistościom.
Idem i ibidem – stosuje się w pracach naukowych w przypisach, aby nie powielać źródła jednego pod drugim, oznacza „to samo”.
Id est (skracane do i.e.) – oznacza „to znaczy”.
ZOBACZ TAKŻE: „BOŻE CIAŁO” POWALCZY O OSCARA I ZŁOTE GLOBY
Lege artis – oznacza według prawa, zgodnie z przepisami.
Liberum veto – dosłownie „wolne nie pozwalam”. Pojęcie veta jest wciąż aktualne.
Op. cit., czyli opus citatum – „dzieło cytowane” lub opere citato –„z cytowanego dzieła”. Skrót ten używany jest w przypisach lub cytatach w celu odesłania czytelnika do wcześniej cytowanej pozycji.
Pro publico bono /Pro bono publico – łacińska forma rzeczownika „dobro”. Cały zwrot oznacza „dla dobra publicznego”. Przykład użycia: Znany prawnik dwa razy w tygodniu udziela porad prawnych pro publico bono.
Sensu largo – w znaczeniu szeroko pojętym, czyli ogólnym.
Sensu stricto – w znaczeniu ścisłym. Samo „ściśle” to po łacinie „stricte”.
Sic! – słowo to najczęściej zapisywane jest w towarzystwie wykrzyknika i oznacza „tak”, „właśnie” (czytamy je: [s-ik]). Przykład użycia: Było tam napisane: „Przed wojną kobiety chodzili [sic!] po bułki do sklepu”.
(Conditio) sine qua non – (warunek) konieczny do spełnienia (dosłownie „bez którego nie”). „Qua” czytamy jako „kwa”, a nie „kła”.
Tabula rasa – czysta karta (dosłownie tabliczka wygładzona). Niektórzy uważają, że na świat przychodzimy właśnie z czystą kartą – bez doświadczenia.
Terra incognita – nieznany, niezbadany ląd lub też nierozpoznana i nowa dla kogoś dziedzina np. w nauce. Przykład: Język turecki to dla mnie terra incognita.